Ο πλανόδιος μανάβης ήταν από τους πιο αγαπητούς μικροπωλητές στα χωριά. Σ' αυτό δε συντελούσε μόνο η εξυπηρέτηση και η προμήθεια των απαραίτητων τροφίμων στην οικογένεια του χωρικού, αλλά η καθημερινή επαφή με τις νοικοκυρές δημιουργούσε μια φιλική σχέση που τη διέκρινε η αμοιβαία εμπιστοσύνη. Ο μανάβης, ιδιαίτερα όταν αυτός ήταν ευχάριστος και κοινωνικός άνθρωπος, ενημέρωνε τις νοικοκυρές για όσα γινόταν στον κόσμο. Βλέπετε τότε δεν υπήρχαν ραδιόφωνα ή τηλεοράσεις και ο μανάβης αποτελούσε ένα μέσο ενημέρωσης. Αυτός θα μετέφερε και τα διάφορα νέα από χωριό σε χωριό.
Το επάγγελμα του μανάβη πέρασε κι αυτό διάφορα στάδια εξέλιξης. Τα πρώτα χρόνια ο πλανόδιος μανάβης χρησιμοποιούσε ένα από τα πιο συμπαθητικά ζώα, το γαϊδουράκι, που από δω και πέρα μόνο σε ζωολογικούς κήπους θα το βλέπουμε. Το φόρτωνε με κοφίνια και από τις δυο πλευρές του. Μέσα είχε διάφορα ζαρζαβατικά. Πιπεριές, μελιτζάνες, ντομάτες, κολοκυθάκια και ό,τι άλλο έβγαζε ένας μπαξές. Τότε δεν υπήρχαν θερμοκήπια και το χειμώνα δεν υπήρχαν λαχανικά. Έτσι ο πλανόδιος μανάβης δεν έβγαινε στα χωριά το χειμώνα. Την άνοιξη άρχιζε τη δουλειά του. Αργότερα, το γαϊδουράκι έσερνε κι ένα κάρο, μικρό και δίτροχο. Βλέπετε το συμπαθητικό ζωάκι δεν είχε μεγάλη δύναμη για κάτι παραπάνω. Μετά από λίγα χρόνια και σε συνδυασμό με την οικονομική επιφάνεια του πλανόδιου μανάβη το γαϊδουράκι αντικαταστάθηκε από το άλογο και το δίτροχο κάρο από το τετράτροχο. Την εποχή εκείνη η αξία ενός αλόγου και ενός τετράτροχου κάρου ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. Όσο αξίζει σήμερα ένα αυτοκίνητο! Τώρα ο πλανόδιος μανάβης μπορούσε να μεταφέρει περισσότερα εμπορεύματα και πιο γρήγορα, αφού το άλογο μπορούσε να κινείται σαφώς πιο γρήγορα από ένα γαϊδουράκι. Απαραίτητα εξαρτήματα του μανάβη ήταν ένας κουβάς για να πίνει νερό το άλογο κι ένα δισάκι με την τροφή του. Ο μανάβης έπρεπε να φροντίζει ιδιαίτερα για την καλή κατάσταση του αλόγου του. Να το ξεκουράζει συχνά, να το ξεπεζεύει από το κάρο, να το σκουπίζει από τον ιδρώτα του και να του δίνει νερό και τροφή. Άλλα απαραίτητα εργαλεία του μανάβη ήταν η κρεμαστή ζυγαριά, οι οκάδες και τα δράμια, που αργότερα έγιναν κιλά και γραμμάρια. Την εποχή πριν από το 1940, αλλά και αρκετά χρόνια μετά το 1950, οι άνθρωποι στα χωριά δεν πλήρωναν με χρήματα. Οι συναλλαγές γινόταν σε είδος. Για να αγοράσουν κάτι από το μανάβη έδιναν αυγά, κριθάρι, καλαμπόκι, σουσάμι και ό, τι άλλο μπορεί να έχει ένα σπίτι στο χωριό.Το επάγγελμα του μανάβη σήμερα
Σήμερα το επάγγελμα του πλανόδιου μανάβη δε χάθηκε, αλλά εξελίχθηκε. Το άλογο και το κάρο αντικαταστάθηκαν από τα φορτηγά αυτοκίνητα, μεγάλα ή μικρά. Πολύ συχνά βλέπουμε έξω από τα σπίτια μας, σε πόλεις και χωριά, να γυρίζουν φορτηγά με αθίγγανους κυρίως, μαζί με όλη την οικογένεια και να πουλάνε τα λαχανικά τους, πολλές φορές ανακατεμένα με μοκέτες, χαλιά, τραπέζια και καρέκλες. Βέβαια υπάρχουν και άλλοι μανάβηδες που πουλάνε μόνο λαχανικά, πάλι με φορτηγά. Αυτούς θα τους δεις να βρίσκονται και στις λαϊκές αγορές πολλών χωριών και πόλεων. Γυρίζουν, όπως και παλιά σε όλα τα χωριά και στις γειτονιές, διαφημίζοντας τα προϊόντα τους με ειδικές μεγαφωνικές συσκευές, που ακούγονται χιλιόμετρα μακριά. Πουλάνε, ανάλογα και με την εποχή, καρπούζια, πεπόνια, φρούτα, ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, φασολάκια, μαρούλια και ό,τι άλλο επιθυμεί η καρδιά σου. Τώρα μπορούν να πουλάνε και το χειμώνα, αφού το φορτηγό είναι πιο ασφαλές, αλλά και τα θερμοκήπια που υπάρχουν παράγουν φρούτα και λαχανικά όλες τις εποχές.
(Πηγή: dim-sapon.rod.sch.gr)
(Φωτό: Dorothy Burr Thompson)
